افزایش ارتفاع پرش با ترامپولین
امروزه در اکثر رشته های ورزشی حرفه ای ، بسیاری از ورزشکاران به دنبال افزایش ارتفاع پرش خود هستند. در این مقاله قصد داریم به صورت کاملا علمی و با استناد به منابع موثق، روش های افزایش ارتفاع پرش را مرور کرده و نتایج تحقیقات علمی در بررسی اثر ترامپولین بر افزایش ارتفاع پرش را بررسی کنیم. همواره روش های تمرینی زیادی برای دستیابی به این هدف وجود دارد که متداول ترین آنها ورزشهای استقامتی پلایومتریک (Plyometric) و تمرینات با وزنه (Weight training) میباشد.
مروری بر تاریخچه تحقیقات :
D.CHU
در سال ۱۹۹۸ D.CHU پیشنهاد کرده است که از ورزش های پلیومتریک همانند Drop jumping و Depth jumping برای افزایش ارتفاع پرش می توان استفاده نمود [۱].
Bobbert
بررسی های Bobbert در سال ۱۹۹۰ نشان می دهد که میزان ارتقاء در ارتفاع پرش حاصل شده از ورزش Drop jumping از موردی به موردی بسیار متفاوت می باشد ؛ وی نتوانست توجیه جامعی برای این تنوع نرخ بهبود ارائه دهد.[۲]
ترامپولین های باشگاهی
Robinson و E. Rampinini
تحقیقات Robinson و E. Rampinini نشان داد ورزش های پلیومتریک برای بدن انسان بسیار پرتنش بوده و باعث ایجاد دردهای عضلانی میشود [۳], [۴]؛
تحقیقات آتی که برای افزایش ارتفاع پرش والیبالیست ها صورت گرفت نشان داد که بهتر است ورزشهای پلیومتریک تنها بعد از عضله سازی و تمرینات قدرتی استفاده شود[۵]
همچنین نشان داد با وزنه‌برداری میتوان عضلات مورد نیاز (عضلات مؤثر در ارتفاع پرش) را هدف قرار داد و منحصراً آنها را تقویت نمود.
F. Bobbert و Van Soest
F. Bobbert و Van Soest در سال ۱۹۹۴ نشان دادند یک پرش خوب مستلزم داشتن دو رکن میباشد [۶]؛
۱- قدرت عضلانی مناسب
۲- کنترل تعادل و استفاده هماهنگ از عضلات در راستای پرش.
از این رو ورزش های استقامتی باید همراه با ورزش هایی انجام شود که تکنیک های پرش را نیز در بر داشته باشد؛ این ورزشها باعث هماهنگی ذهنی انسان و تقویت تواناییهای وی می گردد. Bobbert و Hudson در پژوهش خود چند تکنیک با عنوان ورزشهای پرشی معرفی کرده اند[۲], [۷].
متأسفانه ورزشهای پرشی منظم و متوالی به دلیل فشارهای بسیار زیاد ناشی از فرود باعث ایجاد زخم و یا درد مفاصل میشوند [۸].
در ورزشهای منظم پرشی استفاده از ترامپولینهای کوچک (ورزشی) باعث میشود که میزان درد مفاصل و ریسک ناشی از صدمه دیدن به حداقل برسد؛ علاوه بر این استفاده از ترامپولین کوچک باعث افزایش توانایی پرش (توانایی هماهنگی ذهنی برای انجام پرش مناسب) نیز میشود [۹].
استفاده از ترامپولین باعث افزایش توانایی پرش
- خاصیت ارتجاعی فنرها و کفی ترامپولین باعث میشود که در هنگام استفاده از آن، ارتفاع پرش افزایش پیدا کند. انحراف کوچک در هنگام پرش باعث ایجاد حرکت افقی قابل توجهی میگردد. از این رو فرد ورزشکار به صورت خودکار تعادل خود را افزایش میدهد تا پرشهای خود را متمرکز کرده و ارتفاع آنها را بیشتر نماید. به عبارتی تمرکز در پرش صحیح منجر به افزایش توانایی حفظ تعادل شده و نتبجه آن افزایش ارتفاع پرش است.
- تحقیقات نشان میدهد که افرادی که ارتفاع پرش بیشتری دارند حرکات زائد کمتری دارند و دامنه محدودتری در میزان خم شدن ناشی از پرش از خود نشان میدهند. ورزشکاران در هنگام استفاده از ترامپولین به دلیل وجود نیروی کشسانی رو به بالا که از فنرها و سطح کشسان ترامپولین ناشی میشود نیاز کمتری برای خم شدن دارند تا نیروی مورد نیاز برای جهش خود را تأمین نمایند. این موضوع باعث میشود پرش با حرکات جانبی زائد کمتر در بدن ورزشکار نهادینه شود و در نهایت ارتفاع پرش افزایش یابد.
- افراد متبحر در پرش الگوهای رفتاری به خصوصی از خود نشان میدهند؛ این الگوها مجموعه ای از حرکات هماهنگ و یکپارچه بین اعضای بدن را در هنگام پرش تشکیل میدهد [۷]؛ حضور این الگوها نقطه قوتی در ایجاد پرشهای خیره کننده می باشد.
برای استفاده بهینه از ترامپولین نیاز است که فرد هماهنگی کافی و لازم را با دستگاه و سطح کشسان داشته باشد؛ این هماهنگی رفته‌رفته باعث شکل‌گیری الگوهای رفتاری مناسب و هماهنگی کامل اعضای بدن (در هنگام پرش) میشود.بدون شک اگر تکنیک ها و الگوهای شکل گرفته از تمرین با ترامپولین، به پرش بر روی سطح انتقال پیدا کند، افزایش ارتفاع پرش ورزشکار تضمین شده خواهد بود.
آزمایشی برای ارزیابی تأثیر ترامپولین در میزان بهبود پرش
Andrea آزمایشی برای ارزیابی تأثیر ترامپولین در میزان بهبود پرش طراحی کرد که در آن ۸ دختر نوجوان از رشته ورزشی بسکتبال در آن شرکت کردند. برای آنان یک برنامه تمرین با ترامپولین در نظر گرفته شده بود که شامل ۱۲ دوره ۵ پرشی می باشد. تمرینات دوبار در هفته و در طی ۵ هفته تکرار شده است. میزان پرش نوجوانان قبل و بعد از برنامه تمرینی مقایسه شد؛ نتایج نشان داد که به طور میانگین حداقل یک سانتیمتر و حداکثر چهار سانتیمتر در ارتفاع پرش افزایش ایجاد شد. Andrea همچنین نشان داد که بهبود پرش حاصل از تمرین با ترامپولین در ورزشکاران حرفه ای ناچیز است چرا که این ورزشکاران قدرت کافی و الگوهای رفتاری لازم برای پرش مناسب را پیشتر و بر اساس تجربه بدست آورده اند ولی میتوانند در بهبود حرکات سرعتی از آن استفاده کنند .[۱۰]
منابع
برای دانلود منابع میتوانید بر روی لینک ها کلیک نمایید
[۱] D. A. Chu, Jumping into plyometrics. Human Kinetics, 1998.ngthening on vertical jump height: a simulation study,” Med. Sci. Sportss Exerc., vol. 26, no. 8, p
[۲] M. F. Bobbert, “Drop jumping as a training method for jumping ability,” Sports Med, vol. 9, no. 1, pp. 7–۲۲, ۱۹۹۰.
[۳] L. E. Robinson, S. T. Devor, M. A. Merrick, and J. Buckworth, “The effects of land vs. aquatic plyometrics on power, torque, velocity,, and muscle soreness in women.,” J. Strength Cond. Res., vol. 18, no. 1, pp. 84–۹۱, ۲۰۰۴.
[۴] F. M. Impellizzeri, E. Rampinini, C. Castagna, F. Martino, S. Fiorini, and U. Wisloff, “Effect of plyometric training on sand versus grasss on muscle soreness and jumping and sprinting ability in soccer players,” Br. J. Sports Med., vol. 42, no. 1, pp. 42–۴۶, ۲۰۰۸.
[۵] M. E. Powers, “Vertical Jump Training for Volleyball.,” Strength Cond. J., vol. 18, no. 1, pp. 18–۲۳, ۱۹۹۶.
[۶] M. F. Bobbert and A. J. Van Soest, “Effects of muscle strep. 1012–۱۰۲۰, ۱۹۹۴.
[۷] J. L. Hudson, “Performance Excellence: Drop, Stop, Pop: Keys to Vertical Jumping,” Strategies, vol. 3, no. 6, pp. 11–۱۴, ۱۹۹۰.
[۸] J. S. Dufek and B. T. Bates, “Biomechanical factors associated with injury during landing in jump sports,” Sports Med., vol. 12, no. 5, pp. 326–۳۳۷, ۱۹۹۱.
[۹] J. L. Hudson, “Coordination of segments in the vertical jump.,” Med. Sci. Sports Exerc., 1986.