دوپامین یک ماده شیمیایی است که در سیستم اعصاب مرکزی، دستگاه گوارش و اندام های مختلف بدن یافت می شود. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است و کمک می کند تا سلول های عصبی مغز (نورون ها) با یکدیگر مرتبط باشند. سطوح پایین این ماده در مغز موجب می شود سلول های عصبی در انتقال پیام مشکل داشته باشند.
دوپامین ماده ای است که برای برقراری ارتباط، احساسات، کنترل، لذت و تنظیم پاسخ های عاطفی مورد نیاز مغز است. این ماده همچنین یک محرک است زیرا کمک می کند تا یک فرد برای گرفتن پاداش تلاش کند.
دکتر امیلی روانپزشک آمریکایی معتقد است دوپامین رازی است که ما را انسان می کند. این ماده توانایی هوشمندی، برنامه ریزی برای آینده و مقاومت در برابر انگیزه هایی که می توانند به ما آسیب برسانند را ایجاد می کند.
هنگامی که سطح این ماده در تعادل مناسب است، ما احساسات قوی و رضایت مندی زیادی از کاری که انجام می دهیم داریم. این باعث می شود ما رویاها را تعقیب کرده و از فعالیت هایی که می تواند مانع پیشرفت ما شود اجتناب کنیم. با وجود میزان مناسبی از دوپامین در مغز، ما می توانیم با استرس مبارزه کنیم.
علائم کمبود دوپامین در بدن
سطح پایین این ماده در بدن علائم ذهنی زیر را در پی دارد:
- فقدان انگیزه
- ناامیدی
- بی علاقگی
- ناتوانی در تمرکز
- نوسانات خلقی
علائم فیزیکی نیز وجود دارد که نشانه کمبود این ماده در بدن است این علائم عبارتند از :
- خستگی
- مشکلات خواب
- کاهش میل جنسی
- افزایش وزن
۱. معتاد نشوید.
بسیاری از آدم‌ها به چیزی اعتیاد پیدا می‌کنند زیرا در لحظه آنها را ارضاء می‌کند- مواد مخدر، الکل، رابطه‌ی جنسی، پورنوگرافی، خرید، و دیگر رفتارهای اعتیادآور در طولانی-مدت تاثیر عکس روی سطح دوپامین دارند. اساسا، زمانی که به شدت اعتیاد به چیزی داریم، فعالیت “چرخه‌ی پاداش” تشدید می‌شود و به شدت خواستار آن “شور لحظه‌ای” می‌شویم. این یک درمان دائمی برای تولید دوپامین نیست و نمی‌تواند تولید آن را به طور طبیعی افزایش دهد.
۲. کارهای کوچک را در فهرست هم‌سنجی وارد کنید.
دوپامین زمانی افزایش پیدا می‌کند که منظم باشیم و کار‌مان را به اتمام رسانده باشیم. صرف نظر از اینکه کاری کوچک باشد یا بزرگ. بنابراین، اجازه ندهید مغزتان درباره‌ی کارهایی که باید انجام دهید، نگران باشد. در عوض، کارها و وظایفتان را بنویسید و سپس هر کدام را که انجام می‌دهید، خط بزنید. ثابت شده‌است که خط زدن یک به یک کارها در فهرستی که آماده کرده‌ایم تاثیر مثبت‌تری روی سطح دوپامین مغز دارد. همچنین، حتی اگر به لحاظ ذهنی توانایی حفظ کردن همه چیز را دارید، باز هم بهتر است کارهایی را که باید انجام دهید یادداشت کنید و هر کدام را که انجام می‌دهید، از فهرست حذف کنید.
۳. چیزی خلق کنید.
۴. ورزش کنید.
باز هم همان داستان همیشگی! ما بارها و بارها راجع به اهمیت ورزش بدنی صحبت کرده‌ایم، و باز هم می‌خواهیم آن را به این فهرست اضافه کنیم. بنابراین باید بگوییم ورزش نه تنها به ما کمک می‌کند استرس‌مان کاهش بیابد، به سلامتی بدنی بیش‌تری نائل شویم و کارآمدتر باشیم، بلکه سطح دوپامین را در مغز افزایش می‌دهد. به طور خاص‌تر، ورزش چندین پیام‌رسان عصبی را بهبود می‌دهد: سروتونین و اندورفین نیز علاوه بر دوپامین افزایش زیادی خواهند یافت. نکته‌ی جالب دیگری نیز در این میان وجود دارد: ضرورتی ندارد که سنگین ورزش کنیم. قدم زدن و بالا رفتن از پله‌ها،استفاده از لوازم ورزشی خانگی مانند ترامپولین نیز می‌تواند سطح دوپامین را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
۵. روزشمار تهیه کنید.
۶. تیروزین را افزایش دهید.
از میان ماده‌های شیمیایی که دوپامین را تشکیل می‌دهند، هیچ یک مهم‌تر از تیروزین نیست. در حقیقت، تیروزین عنصر سازنده‌ی دوپامین است. بنابراین، مهم است که به اندازه‌ی کافی از این پروتئین به بدن‌تان برسد. فهرست بزرگی وجود دارد از غذاهایی که تیروزین را افزایش می‌دهند:
بادام
آووکادو
موز
گوشت گاو
مرغ
شکلات
قهوه
تخم‌مرغ
چای سبز
شیر
هندوانه
ماست
۷. موسیقی گوش کنید.
۸. مراقبه کنید.
۹. مکمل‌های طبیعی بخورید.
۱۰. بدن‌تان را از سموم پاک کنید.
منبع: پاور آو پوزیتیویتی و کالکتیو اولوشن
چگونگی تاثیر ورزش در تقویت مغز:
ورزش بر نواحی بسیاری از دستگاه عصبی و ترشح مواد شیمیایی شاد کننده ای مانند سروتونین و دوپامین موثر است که نتیجه ی این امر در نهایت ما را آرام و شاد و خرسند می نماید. به عبارتی دیگر اگر نمی خواهید منتظر بمانید تا احساسات خوب برای شما پیش آیند، خودتان می توانید با ورزش کردن به استقبال آن ها بروید و خود را شاد نمایید. وقتی شخصی ورزش نماید این امر باعث می شود که بهتر فکر کند و عملکرد بهتری داشته باشد و روحیه ی بهتری بیابد. شما با ورزش سیستم اعصاب و عملکرد خودتان را به وضعیت بهتری می رسانید.
شما می توانید از طیف گسترده ای از ورزش ها و نرمش ها برای تقویت مغز و اعصاب خود بهره مند شوید از جمله: بازی با توپ(مثل فوتبال، بسکتبال، تنیس و…)، شنا، دویدن ملایم، پیاده روی، نرمش های کششی و قدرتی ملایم، جامپینگ،یوگا، مدیتیشن، تمرینات هوازی، وزنه برداری سبک و غیره.بنابراین توصیه ی نهایی آن است که بسته به امکانات و موقعیت خود چند نوع فعالیت بدنی را انتخاب کنید و آنها را به برنامه ی روزانه ی خود اضافه کنید و از مزایای ورزش و فعالیت بدنی نه تنها برای کنترل وزن و پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی بهره ببرید بلکه از منافع آن بر روی مغز خود نیز بهره مند شوید.
تاثیرات ورزش بر مغز